«Συμπλέγματα» (Nonda [Επαμεινώνδας Παπαδόπουλος], «Παρνασσός»)
Κατηγορία: Εικαστικές Τέχνες > Ατομική έκθεση
| Καλλιτέχνης: | Nonda (Επαμεινώνδας Παπαδόπουλος) |
|---|---|
| Έτος: | 1952 |
| Είδος: | Ζωγραφική |
| Χώρος: | Αίθουσα τέχνης Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» |
| Τόπος: | Αθήνα |
Λογοκριτικά περιστατικά
| Μάιος 1952 |
Κάλυψη επίμαχων σημείων σε ζωγραφικά έργα του Nonda (Επαμεινώνδας Παπαδόπουλος)
|
Περιγραφή
Τον Μάιο του 1952 ο νεαρός ζωγράφος Επαμεινώνδας Παπαδόπουλος, γνωστός ως «Nonda», εγκαινιάζει έκθεση έργων του στον φιλολογικό σύλλογο «Παρνασσός». Ανάμεσα στα 120 έργα που εκτίθενται υπάρχουν και 15 μικροί πίνακες με γυναικεία γυμνά, καθώς και κάποιες συνθέσεις γυμνών συμπλεγμάτων μεγάλου μεγέθους. Μερικές μέρες αργότερα, και μετά από επιστολή του ίδιου του καλλιτέχνη στον τύπο, γίνεται γνωστό πως η διοίκηση του Συλλόγου τού επέβαλε να καλύψει τα γυμνά έργα υπό την απειλή διακοπής της έκθεσης, το οποίο και έκανε χρησιμοποιώντας πραγματικά φύλλα συκής. Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, το επίμαχο περιστατικό φαίνεται να εξελίχθηκε ως εξής: κατόπιν διαμαρτυρίας μιας ευυπόληπτης κυρίας, παλαιού μέλους του Συλλόγου, ο διευθυντής προέβη σε συστάσεις προς τον καλλιτέχνη· ο Παπαδόπουλος κλήθηκε στο γραφείο της διοίκησης όπου, όπως ισχυρίστηκε, του ζητήθηκε «να πάρει τα έργα του και να φύγει» και μόνο μετά την παρέμβαση του καθηγητή της Σχολής Καλών Τεχνών κ. Βικάτου βρέθηκε η συμβιβαστική λύση της κάλυψης των προβληματικών σημείων. Σε κάποιους από τους πίνακες, μάλιστα, που ήταν πολύ μεγάλοι για να αρκεί απλώς ένα φύλλο συκιάς, τα επίμαχα σημεία καλύφθηκαν από μαύρα ριντώ. Ο πρόεδρος και τα διοικητικά μέλη, από την πλευρά τους, σε απαντητική επιστολή δίνουν μια διαφορετική εκδοχή του περιστατικού αναφέροντας ότι αγνοούσαν το συμβάν και πως ο διευθυντής του συλλόγου έδρασε χωρίς να έχουν ενημερωθεί. Ο πρόεδρος του «Παρνασσού» επισημαίνει πως μια τέτοια ανάθεση αρμόζει στην «αστυνομία ηθών» και σημειώνει πως, από πλευράς διοίκησης, το «ζήτημα είναι ανύπαρκτο». Το περιστατικό δημιούργησε έντονες συζητήσεις στους καλλιτεχνικούς κύκλους και στον τύπο γύρω από το ζήτημα του πουριτανισμού στην τέχνη. Λίγες μέρες αργότερα, η διοίκηση του «Παρνασσού» αναθεώρησε τη στάση της και επέτρεψε στον Παπαδόπουλο να αφαιρέσει φύλλα και παραπετάσματα από τους πίνακες. Η έκθεση ολοκληρώθηκε χωρίς άλλα επεισόδια, με πολύ αυξημένη την προσέλευση του κοινού.
Βάλια Τσιριγώτη
Πηγές – Βιβλιογραφία
- Τα Νέα 20/5/1952· 22/5/1952
- Φιλελεύθερος 20/5/1952
- Προοοδευτική Αλλαγή 21/5/1952
- Η Καθημερινή 22/5/1952
- Γιάννης Ζιώγας, «Πράξεις Εικαστικής Λογοκρισίας», στο Γ. Ζιώγας, Λ. Καραμπίνης, Γ. Σταυρακάκης, Δ. Χριστόπουλος (επιμ.) Όψεις Λογοκρισίας στην Ελλάδα, Αθήνα: Νεφέλη 2007.
- Πηνελόπη Πετσίνη, «Αυτά που δεν μπορούν να δειχθούν – Λογοκρισία και εικαστικές τέχνες έως τη μεταπολίτευση» στο Π. Πετσίνη και Δ. Χριστόπουλος Λεξικό Λογοκρισίας στην Ελλάδα: Καχεκτική δημοκρατία - δικτατορία - μεταπολίτευση, Αθήνα: Καστανιώτης 2018.
Δημοσιεύσεις CIVIL
- Πηνελόπη Πετσίνη, «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΧΩΡΟΣ – τρία λογοκριτικά περιστατικά: Παρνασσός (Nonda 1952), Ζάππειο (ομάδα Αρμός, 1952-53) και κεντρική πλατεία Λάρισας (Κλεάνθης Χατζηνίκος, 1986)», στο συνέδριο «Εικόνα/Πολιτική/Δημόσιος Χώρος», 21-24 Νοεμβρίου 2019, Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος.
