«Ναύτης καθιστός και γυμνό ξαπλωμένο» (Γιάννης Τσαρούχης, έκθεση της ομάδας Αρμός)
Κατηγορία: Εικαστικές Τέχνες > Ομαδική έκθεση
| Καλλιτέχνης: | Γιάννης Τσαρούχης |
|---|---|
| Έτος: | 1952 |
| Είδος: | Ζωγραφική |
| Χώρος: | Ζάππειο |
| Τόπος: | Αθήνα |
Λογοκριτικά περιστατικά
| Δεκέμβριος 1952 |
Αποκαθήλωση έργου του Γιάννη Τσαρούχη από την έκθεση του Αρμού στο Ζάππειο
|
Περιγραφή
Στα τέλη του 1952, εγκαινιάζεται στο Ζάππειο η ομαδική έκθεση της καλλιτεχνικής ομάδας «Αρμός», μέλη της οποίας ήταν ιδιαίτερα σημαντικοί καλλιτέχνες της εποχής όπως ο Νίκος Εγγονόπουλος, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Γιάννης Μόραλης και ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας. Στις 19 Δεκεμβρίου, προσήλθε στο χώρο ο αστυνομικός διευθυντής κ. Κανελλόπουλος για να ελέγξει την έκθεση. Κατά την επιτόπια έρευνα παρατήρησε έναν μικρό πίνακα του Γ. Τσαρούχη τον οποίο θεώρησε άσεμνο και προκλητικό, και ζήτησε να αποσυρθεί προληπτικά ώστε να αποφευχθούν αντιδράσεις του κοινού και ιδιαίτερα των ανδρών του ελληνικού ναυτικού. Το συγκεκριμένο έργο ήταν μια ελαιογραφία που απεικόνιζε έναν γυμνό άντρα ξαπλωμένο και έναν ναύτη καθισμένο σε μία καρέκλα δίπλα του. Μέλος της ομάδας που ήταν παρών απέσυρε το έργο άμεσα. Στην εφημερίδα Έθνος (20/12/1952) σημειώνεται πως οι υπεύθυνοι της οργάνωσης της έκθεσης αρχικά αρνήθηκαν το περιστατικό, λέγοντας πως ο πίνακας αγοράστηκε από το εξωτερικό και για αυτό αποσύρθηκε.
Σημαντικοί καλλιτέχνες και ακαδημαϊκοί της εποχής κάνουν δηλώσεις για το περιστατικό στον Τύπο της εποχής ανοίγοντας μια μεγάλη συζήτηση προς υπεράσπιση της ελευθερίας της τέχνης, ενώ αποστέλλονται και επιστολές διαμαρτυρίας όπως αυτή της ομάδας «Στάθμη». Ενδιαφέρον αλλά και αρνητικά σχόλια προκαλεί το γεγονός πως η ίδια η ομάδα «Αρμός» φαίνεται να απέφυγε να αντιμετωπίσει το γεγονός, υποβαθμίζοντας και αποσιωπόντας το.
Βάλια Τσιριγώτη
Πηγές – Βιβλιογραφία
- Τα Νέα 13/1/1953· 20/1/1953
- Έθνος 20/12/1952· 24/12/1952· 31/12/1952
- Ελευθερία 20/12/1952
- Απογευματινή 22/12/1952
- Προοδευτική Αλλαγή 23/12/1952
- Μουσείο Μπενάκη - Αρχείο Ν.Χατζηκυριάκου-Γκίκα
- Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, «Προσεγγίζοντας με σεμνή αναίδεια τη ζωή και το έργο του Γιάννη Τσαρούχη» στο Γιάννης Τσαρούχης, 1910-1989 (κατάλογος έκθεσης, επιμ. Νίκη Γρυπάρη – Μαρίνα Γερουλάνου – Τάσος Σακελλαρόπουλος), Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη, 2009.
Δημοσιεύσεις CIVIL
- Πηνελόπη Πετσίνη, «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΧΩΡΟΣ – τρία λογοκριτικά περιστατικά: Παρνασσός (Nonda 1952), Ζάππειο (ομάδα Αρμός, 1952-53) και κεντρική πλατεία Λάρισας (Κλεάνθης Χατζηνίκος, 1986)», στο συνέδριο «Εικόνα/Πολιτική/Δημόσιος Χώρος», 21-24 Νοεμβρίου 2019, Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος.
- Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, «Η Λογοκρισία του Γυμνού στην Τέχνη: Η Παρέμβαση του Ναυτικού, της Αστυνομίας και του Εισαγγελέα στην Έκθεση του ‘Αρμού’ το 1952», στο «Λογοκρισία και δημοκρατία | Μετεμφυλιακό κράτος και Μεταπολίτευση», επιμ. Π.Πετσίνη, Στρ.Μπουρνάζος, Μ.Χάλκου, Αρχειοτάξιο 22, Νοέμβριος 2020.
