«Ζωή» (Δημήτρης Μανιώτης, Ζάππειο)
Κατηγορία: Εικαστικές Τέχνες > Ατομική έκθεση
| Καλλιτέχνης: | Δημήτρης Μανιώτης |
|---|---|
| Έτος: | 1969 |
| Είδος: | Ζωγραφική |
| Χώρος: | Ζάππειο |
| Τόπος: | Αθήνα |
Λογοκριτικά περιστατικά
| 1969 |
Κατάσχεση του έργου «Ζωή» του Δημήτρη Μανιώτη· δίωξη του ζωγράφου
| ||||
| 1971 |
Δίκη του Δημήτρη Μανιώτη
|
Περιγραφή
Ο Δημήτρης Μανιώτης κατηγορήθηκε για προσβολή δημοσίας αιδούς κατά τη διάρκεια της ατομικής έκθεσης 800 πινάκων του στη βόρεια πτέρυγα του Ζαππείου το 1969 και τελικά παραπέμφθηκε σε δίκη με το νόμο περί ασέμνου. Δύο χρόνια αργότερα, το Μάρτιο του 1971, αθωώθηκε από το Β’ Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών. Αφορμή για την παραπομπή του Μανιώτη αποτέλεσε ο πίνακας «Ζωή», ένα τεράστιο έργο μήκους έξι μέτρων και ύψους επτάμιση, στο οποίο ο ζωγράφος απεικόνιζε έναν ανθρώπινο εγκέφαλο φτιαγμένο από ένα σύμπλεγμα γυμνών σωμάτων. Έπειτα από προανακριτικές καταθέσεις μαρτύρων που έκαναν λόγο για προσβολή δημοσίας αιδούς, ο τεράστιος πίνακας του Μανιώτη κατάσχεται, για να αποδεσμευθεί αργότερα με την αθωωτική απόφαση της έδρας.
Ο μέχρι τότε σχεδόν άγνωστος στο ευρύ κοινό Δ. Μανιώτης, ξεκίνησε ως αυτοδίδακτος λαϊκός καλλιτέχνης (αγγειοπλάστης) και σύντομα πέρασε στη ζωγραφική γιγαντιαίων έργων μέσω της οποίας απέκτησε καλλιτεχνικό και εμπορικό κύρος στους επιχειρηματικούς και εφοπλιστικούς κύκλους. Έργα του κοσμούσαν θαλαμηγούς, βίλες και μέγαρα. Η έκθεση του 1969 χαρακτηρίστηκε «έκθεση μαμούθ» όχι μόνο λόγω του μεγάλου αριθμού των έργων, τα οποία καταλάμβαναν πέντε μεγάλες αίθουσες του Ζαππείου, αλλά και εξαιτίας των γιγαντιαίων διαστάσεών τους που έφταναν τα 30 και 50 μέτρα. Ανάμεσα στους «ένθερμους υποστηρικτές» του ζωγράφου, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής, ήταν και ο βιομήχανος Μποδοσάκης Αθανασιάδης που αγόρασε μια σειρά από έργα, μεταξύ των οποίων ήταν και ο πίνακας «Όταν ο Άρης Τεμπελιάζη» για τον οποίο πλήρωσε 50,000 δραχμές αντί των 30,000 που ήταν η τιμή του. Η μεγάλη εμπορική επιτυχία της έκθεσης δεν απέτρεψε τις καταγγελίες για προσβολή δημοσίας αιδούς και την επακόλουθη παρέμβαση της αστυνομίας.
Στο δικαστήριο προσήλθε μόνο ο ένας από τους τρεις μάρτυρες κατηγορίας, ο καθηγητής Ι. Κιτσούρας, ο οποίος κλήθηκε να γνωμωδοτήσει κατόπιν εντολής του Υπουργείου Παιδείας, ενώ των άλλων δύο οι καταθέσεις αναγνώστηκαν. Ο μάρτυρας υποστήριξε πως ο πίνακας είναι άσεμνος και πως δεν μπορεί να θεωρηθεί έργο τέχνης αλλά αντίθετα δείγμα «εκφυλισμένης τέχνης». Οι μάρτυρες υπεράσπισης Α. Ζήσης (γλύπτης), Ν. Ζωγράφου (δημοσιογράφος), και Θ. Αναγνωστόπουλος (λογοτέχνης) επικαλέστηκαν τις χιλιάδες απεικονίσεις γυμνών έργων τέχνης σε μουσεία ανά τον κόσμο, και ταυτόχρονα ισχυρίστηκαν πως το έργο σημειολογικά θα μπορούσε, σε αντίθεση με ότι του προσάπτεται, να αποτελεί ένα σχόλιο «διαμαρτυρίας εναντίον του πανσεξουαλισμού που κυριαρχεί σήμερα στην ανθρώπινη σκέψη» (το Βήμα 31/03/71). Ο ίδιος ο ζωγράφος υπερασπίστηκε σθεναρά το έργο του, ισχυριζόμενος πως ένα σύμπλεγμα γυμνών σωμάτων σε σχήμα εγκεφάλου δεν μπορεί αλλά ούτε και είχε πρόθεση να προκαλέσει σεξουαλική διέγερση όπως του προσάπτουν. Κατά τη διάρκεια της δίκης η πρόεδρος του σύστησε κατ’ επανάληψη «να ηρεμήσει και να μην διακόπτει» μέχρι που τελικά τον απέβαλε από την αίθουσα του δικαστηρίου πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία.
Το Γενάρη του 1973, ο Μανιώτης επανήλθε με νέα έκθεση «γιγαντοπινάκων» στον ίδιο χώρο. Ανάμεσα στα 206 έργα συμπεριλαμβάνονταν και πολλά γυμνά, τα οποία αυτή τη φορά ανακοινώθηκε πως θα εκτεθούν σε «ειδική αίθουσα, απρόσιτη στους ανηλίκους».
Βάλια Τσιριγώτη
Πηγές – Βιβλιογραφία
- Απογευματινή 30/03/1971
- Tο Βήμα 31/03/71
- Ελεύθερος Κόσμος 10/04/1969
