Αγιογραφίες (Κωνσταντίνος Βαφειάδης, Αξιούπολη)
Κατηγορία: Εικαστικές Τέχνες > Δημόσιος χώρος
| Καλλιτέχνης: | Κωνσταντίνος Βαφειάδης |
|---|---|
| Έτος: | 2003- |
| Είδος: | Αγιογραφία |
| Χώρος: | Ι.Ν.Παναγίας Αξιον Εστί |
| Τόπος: | Αξιούπολη | Κιλκίς |
Λογοκριτικά περιστατικά
| 2009 |
Δίωξη του Κωνσταντίνου Βαφειάδη για εξύβριση θρησκεύματος
|
Περιγραφή
Μετά από προκήρυξη διαγωνισμού που αφορούσε την αγιογράφηση του ναού της Παναγίας «Άξιον εστί» στην Αξιούπολη του Κιλκίς, η φιλοτέχνηση του έργου ανατίθεται to 2003 στον αγιογράφο και εικαστικό Κωνσταντίνο Βαφειάδη. Ο ίδιος καταθέτει προτεινόμενα σχέδια και μακέτες και συμφωνείται από κοινού η ολοκλήρωση της αγιογράφησης να πραγματοποιηθεί σε έξι στάδια. Για κάθε ένα από αυτά τα στάδια αποφασίστηκε να προηγείται διάλογος με τους υπευθύνους, ούτως ώστε το έργο να προχωρά με τη σύμφωνη γνώμη τους για τα προτεινόμενα σχέδια.
Δύο χρόνια αργότερα από την αρχική ανάθεση του έργου (2005) καλόγεροι και αγιογράφοι της περιοχής, εξαπολύουν επίθεση τόσο στους κληρικούς που ανέθεσαν το έργο στο Βαφειάδη, όσο και στον αγιογράφο, κάνοντας λόγο για «ανάρμοστα θέματα» και για σύμβολα «μαγευτικής λατρείας» καθώς οι αγιογραφίες παρέκκλιναν από την καθιερωμένη εκκλησιαστική παράδοση. Η τοπική εφημερίδα Γνώμη (26/01/07) πρώτη θα δημοσιεύσει τις κατηγορίες των αντιτιθέμενων, ενώ θα ακολουθήσουν κι άλλα έντυπα και εφημερίδες. Σύμφωνα με τον ίδιο τον καλλιτέχνη οι ενστάσεις των διαφωνούντων είχαν κατά κύριο λόγο να κάνουν με παρερμηνείες διακοσμητικών λεπτομερειών και με απεικονίσεις δευτερευόντων μορφών. Το γεγονός θα φτάσει στα δελτία ειδήσεων, τα οποία θα επισημάνουν την αποστροφή τους για τις τοιχογραφίες της εκκλησίας, αποσιωπώντας παράλληλα πως αρχικά το έργο έχαιρε της εκτίμησης και της ευμένειας της πλειοψηφίας της χριστιανικής τοπικής κοινότητας.
Η ιστορία θα καταλήξει το 2009 με τον καλλιτέχνη να βρίσκεται κατηγορούμενος ύστερα από μήνυση για εξύβριση θρησκεύματος, ενώ μια ακόμη καταγγελία θα πραγματοποιηθεί στο Γραφείο Ναοδομίας της Εκκλησίας της Ελλάδας. Σύμφωνα πάλι με τον ίδιο τον Κ.Βαφειάδη, ο διασυρμός που υπέστη προξένησε σοβαρά προβλήματα στην επαγγελματική του σταδιοδρομία. Οι νέες μηνύσεις θα οδηγούν σε νέο νέα κύμα δημοσιεύσεων αυτή τη φορά από παραεκκλησιαστικές εφημερίδες. Η ιστοσελίδα «Ρομφαία» (02/05/2010) θα κάνει λόγο για σύμβολα παιδεραστίας μέσα στην αγιογράφηση του ναού ενώ αργότερα η ιστοσελίδα «ΟΜΟΛΟΓΙΑ» (10/05/2016) με αφορμή τα εγκαίνια του ναού θα κάνει προτροπή για καταστροφή των αγιογραφιών της Παναγίας «Άξιον εστί».
Ο ίδιος ο καλλιτέχνης θα πει ότι «οι σύγχρονες τάσεις καταστολής κάθε προσπάθειας για πρωτότυπη έκφραση στο διάκοσμο των ναών και επιβολής κανόνων στον τρόπο δουλειάς των αγιογράφων αποτελούν προϊόν συντηρητικής νοοτροπίας και λανθασμένης εικόνας για την τέχνη του Βυζαντίου και τον ελληνικό πολιτισμό. Σημειωτέον ότι η ορθόδοξη Εκκλησία ουδέποτε έθεσε κανόνες για τον τρόπο απόδοσης των ιερών μορφών, εκχωρώντας ελευθερία στον ζωγράφο. [...] Ωστόσο, υποχρεούμαι να σημειώσω ότι η εν λόγω συμπεριφορά θεμελιώνεται σε μια στρεβλή ερμηνεία της έννοιας της παράδοσης» (Βαφειάδης 2016).
Βάλια Τσιριγώτη
Πηγές – Βιβλιογραφία
- Μαρτυρία Κωνσταντίνου Βαφειάδη στον Δημήτρη Χριστόπουλο -διάλεξη στα πλαίσια του μαθήματος «Τέχνη, Ελευθερία, Λογοκρισία», τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο
- Κωνσταντίνος Βαφειάδης «Εκκλησία και τέχνη: η εικαστική μορφή ως ιδεολόγημα» στο Π. Πετσίνη and Δ. Χριστόπουλος, επιμ. Η λογοκρισία στην Ελλάδα. Αθήνα: Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ
- Κωνσταντίνος Βαφειάδης «Αγιογραφίες» στο Π. Πετσίνη και Δ. Χριστόπουλος Λεξικό Λογοκρισίας στην Ελλάδα: Καχεκτική δημοκρατία - δικτατορία - μεταπολίτευση, Αθήνα: Καστανιώτης 2018
