ΑΝΑΜΟΝΗ (Κώστας Σφήκας, 1963)

Κατηγορία: Κινηματογράφος > Ελληνικές ταινίες

Σκηνοθεσία: Κώστας Σφήκας
Έτος α’ προβολής: 1963
Είδος: Μικρού μήκους | Ντοκιμαντέρ
Παραγωγή: Άννα Σφήκα
IMDb: https://www.imdb.com/title/tt1070747/

Λογοκριτικά περιστατικά

Αύγουστος 1963
Συστάσεις στο σενάριο της μικρού μήκους ταινίας ΑΝΑΜΟΝΗ (Κώστας Σφήκας, 1963)
Αιτιολογία: Πολιτική
Χαρακτηρισμός: ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΝ
Είδος λογοκρισίας: Συστάσεις | Λογοκρισία σεναρίου | Θεσμική λογοκρισία | Προληπτική λογοκρισία

Περιγραφή

Πρόκειται για τη δεύτερη ταινία μικρού μήκους του Κώστα Σφήκα, ο οποίος ανήκει στη γενιά του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου. Αν και είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπρόσωπους του πειραματικού και μη αναπαραστατικού κινηματογράφου στην Ελλάδα, ο Σφήκας στη δεκαετία του 1960 γύρισε τρεις ρεαλιστικές ταινίες μικρού μήκους, κυρίως ντοκιμαντέρ, που ανέπτυσσαν έντονο κοινωνικοπολιτικό προβληματισμό.

Η ΑΝΑΜΟΝΗ διαδραματίζεται στην πλατεία Κοτζιά, παρατηρώντας για μια ολόκληρη μέρα τους χώρους, τη δραστηριότητα και τη χαοτική κίνηση γύρω από αυτήν. Στο επίκεντρό της βρίσκονται οι φτωχοί ελαιοχρωματιστές και οικοδόμοι που κάθε πρωί συγκεντρώνονταν εκεί με την προσδοκία να προσληφθούν για μεροκάματο. Ανάμεσά τους διακρίνεται ένας ηλικιωμένος εργάτης που καθώς περιμένει μάταια για δουλειά, αποκοιμιέται. Όταν η νύχτα πέφτει και η πλατεία αδειάζει, ο ηλικιωμένος ελαιοχρωματιστής αναμένει ακόμα.

Τον Αύγουστο του 1963 η έγκριση της άδειας λήψης σκηνών της ΑΝΑΜΟΝΗΣ συνοδεύτηκε από ένα σημείωμα που προειδοποιούσε τον σκηνοθέτη ότι, αν η τελική ταινία είχε πολιτικό και ταξικό χαρακτήρα, κινδύνευε να μη λάβει άδεια προβολής:

«Κατ’ αρχήν δέον να αποσαφηνισθή το κεντρικόν θέμα του ντοκιμανταίρ. Είναι τούτο μία μελέτη του ανθρώπινου κοινωνικού στοιχείου, μεμονωμένως, ή αποτελεί έρευνα κοινωνική;

Εις την δευτέραν περίπτωσιν δεν πρόκειται περί κινηματογραφικής τέχνης αλλά περί πολιτικολογίας και δη αφορώσης την τάξιν των οικοδόμων, λίαν παρεξηγήσιμον κατά την εποχήν ταύτην.

Επειδή πιστεύω ότι η ταινία θα είναι αξιόλογος, εισηγούμαι την χορήγησιν της αδείας υπό την προϋπόθεσιν ότι ο παραγωγός θα κινδυνεύση υπό ιδίαν ευθύνην να στερηθή της αδείας προβολής εάν δεν κατορθώση να απαγγιστρώση την ταινίαν του πάσης πολιτικοταξικής χροιάς».

Το σημείωμα είναι ενδεικτικό της θεσμικής πίεσης που ασκήθηκε στον ελληνικό κινηματογράφο της εποχής προκειμένου να αποφύγει την κοινωνικοπολιτική κριτική, καθώς και του φόβου σύνδεσης από το κοινό του περιεχομένου των ταινιών με την τρέχουσα πολιτική κατάσταση, όπως υπαινίσσεται η αναφορά στους οικοδόμους, οι οποίοι στη δεκαετία του 1960 πραγματοποιούσαν δυναμικές απεργίες. Επίσης είναι πολύ σημαντικό να σημειωθεί ότι ο Κώστας Σφήκας εργαζόταν τότε στη Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών ως μόνιμο και βασικό μέλος της Επιτροπής Ελέγχου Κινηματογραφικών Ταινιών εισηγούμενος και υπογράφοντας πολλές από τις λογοκριτικές αποφάσεις της εποχής.

Μαρία Χάλκου

Πηγές – Βιβλιογραφία

  • ΓΑΚ – Κ.Υ., Αρχείο Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών, Αρχείο αδειών ταινιών.

Εικόνες – Αρχειακό υλικό