Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΤΩΝ ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΩΝ (Γρηγόρης Γρηγορίου, 1970)
Κατηγορία: Κινηματογράφος > Ελληνικές ταινίες
| Εναλλακτικός τίτλος: | ΟΙ ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΕΣ |
|---|---|
| Σκηνοθεσία: | Γρηγόρης Γρηγορίου |
| Έτος α’ προβολής: | 1970 |
| Είδος: | Ιστορική | Πολεμική | Δράμα |
| Παραγωγή: | Αρτ Φιλμ (Τζαίημς Πάρις) |
| IMDb: | https://www.imdb.com/title/tt0232779/ |
Λογοκριτικά περιστατικά
| 21-04-1969 |
Παρεμβάσεις στο σενάριο της ταινίας Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΤΩΝ ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΩΝ (Γρηγόρης Γρηγορίου, 1970)
| ||||
| 21-02-1970 |
Παρέμβαση υπουργείου Εξωτερικών για ανάκληση της άδειας της ταινίας Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΤΩΝ ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΩΝ (Γρηγόρης Γρηγορίου, 1970)
| ||||
| 25-02-1970 |
Ανάκληση άδειας, απαγόρευση και απόσυρση της ταινίας Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΤΩΝ ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΩΝ (Γρηγόρης Γρηγορίου, 1970)
|
Περιγραφή
Το σενάριο της ταινίας Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΤΩΝ ΚΟΜΙΤΑΤΖΗΔΩΝ κατατέθηκε στις 4 Απριλίου 1969 στη Διεύθυνση Ελέγχου Δημοσίων Θεαμάτων της Γενικής Διεύθυνσης Τύπου του Υπουργείου Προεδρίας Κυβερνήσεως προκειμένου να λάβει άδεια λήψης σκηνών. Στην αρχική αίτηση αναφερόταν ως σκηνοθέτης ο Ντίμης Δαδήρας και πρωταγωνιστές ο Κώστας Πρέκας και ο Στέφανος Στρατηγός. Η δράση εκτυλίσσεται σε μια περιοχή της βουλγαροκρατούμενης Μακεδονίας στην οποία το 1941 αναλαμβάνει ως διοικητής ο Αντόν Πάικο που το 1918 την είχε καταστρέψει. Η υπόθεση εστιάζει σε δύο δίδυμους αδερφούς, καρπούς του βιασμού μιας Ελληνίδας από έναν Βούλγαρο, που μεγάλωσαν χωριστά, ο ένας στην Ελλάδα και ο άλλος στη Βουλγαρία.
Στις 21 Απριλίου η επιτροπή κρίσης αποφάνθηκε ότι η ταινία μπορούσε να λάβει άδεια αρκεί να αφαιρούσε οποιαδήποτε μνεία γυμνού. Έτσι, τροποποίησε τουλάχιστον δύο σκηνές και έδωσε διαταγή να μην υπάρξει σε κανένα άλλο σημείο της ταινίας. Παρ’ όλο που η ταινία είχε λάβει άδεια γυρισμάτων, στις 29 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, το υπουργείο Προεδρίας απέστειλε την ταινία για έλεγχο στο υπουργείο Εξωτερικών, ενώ μεσολάβησαν και τηλεφωνικές διευθετήσεις. Προφανώς, το αντιβουλγαρικό θέμα της ταινίας, και μάλιστα σε περίοδο που το στρατιωτικό καθεστώς επιχειρούσε εξομάλυνση των σχέσεων με τη Βουλγαρία, προβλημάτιζε τους ιθύνοντες. Τελικά, στις 20/2/1970 η επιτροπή παραχώρησε άδεια προβολής. Την επόμενη μέρα, όμως, στις 21/2/1970 το υπουργείο Εξωτερικών παρενέβη και ζήτησε τουλάχιστον την αναβολή της προβολής της ταινίας. Στο σχετικό έγγραφο επισημαίνεται ότι ήταν η δεύτερη ταινία εντός διμήνου (η πρώτη ήταν οι ΟΙ ΓΕΝΝΑΙΟΙ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ [Κωνσταντίνος Καραγιάννης, 1970]) που εστίαζε στις θηριωδίες των κομιτατζήδων ταυτίζοντάς τους μάλιστα με τον τακτικό βουλγαρικό στρατό, γεγονός που θα μπορούσε να δώσει λαβή για διαμαρτυρίες από την πλευρά της βουλγαρικής κυβέρνησης. Έτσι, και ενώ η ταινία ήδη προβαλλόταν στους κινηματογράφους, στις 25/2/1970 αποφασίστηκε η απόσυρσή της.
Η απόφαση αυτή προκάλεσε μεγάλη δυσφορία στους Έλληνες παραγωγούς. Το επίσημο όργανό τους, ο «Σύνδεσμος Ελλήνων Παραγωγών Κινηματογράφου και Τηλεοράσεως» απευθύνθηκε στον ίδιο τον Γεώργιο Παπαδόπουλο για να εκφράσει την «πικρία» του και χαρακτήρισε πρωτοφανή την απόφαση. Παράλληλα, ακόμη και η φιλοκαθεστωτική εφημερίδα Νέα Πολιτεία άφησε αιχμές ότι η πρεσβεία της Βουλγαρίας ουδέποτε είχε κάνει διάβημα για την ταινία υπονοώντας ότι η ανάκληση της άδειας ήταν υπερβολική και αδικαιολόγητη. Η κινητοποίηση αυτή, τουλάχιστον σε ένα βαθμό, πρέπει να οργανώθηκε από τον ίδιο τον παραγωγό της ταινίας, Τζαίημς Πάρις, ο οποίος αξιοποίησε όλα τα ερείσματα που είχε, προκειμένου να αποφύγει τις βαρύτατες οικονομικές συνέπειες που η ματαίωση της προβολής της ταινίας συνεπαγόταν. Πράγματι, την πρώτη Απριλίου του 1970 το υπουργείο ανακάλεσε την ανάκληση, και έτσι η ταινία βγήκε κανονικά στους κινηματογράφους.
Ελένη Κούκη
Πηγές – Βιβλιογραφία
- ΓΑΚ – Κ.Υ., Αρχείο Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών, Αρχείο Σεναρίων Κινηματογραφικών Ταινιών, Αρχείο αδειών ταινιών.
- Γκλαβίνας Γιάννης (2022), «Δεν υπήρχε κάποια υπηρεσία του αρμοδίου υπουργείου να διέκρινε τας ασχημίας;»: το ανεπίσημο δίκτυο λογοκρισίας και οι παρεμβάσεις του στον θεσμοθετημένο κρατικό μηχανισμό προληπτικής λογοκρισίας την περίοδο 1945 – 1973», Filmicon: Journal of Greek Film Studies, τεύχος 8 (υπό έκδοση).