Εθνική Καρτερία (Χρήστος Καπράλος, 1952)
Κατηγορία: Εικαστικές Τέχνες > Δημόσιος χώρος
| Καλλιτέχνης: | Χρήστος Καπράλος |
|---|---|
| Έτος: | 1952 |
| Είδος: | Γλυπτική |
| Χώρος: | Δημαρχείο Ρόδου |
| Τόπος: | Ρόδος |
Λογοκριτικά περιστατικά
| 01-04-1954 |
Ο Δήμος Ρόδου αποσύρει το γλυπτό Εθνική Καρτερία (Χρήστος Καπράλος, 1952)
|
Περιγραφή
Η «Εθνική Καρτερία», άγαλμα του γλύπτη Χρήστου Καπράλου που αναπαριστά καθιστή γυναικεία μορφή με παραδοσιακή ενδυμασία στήθηκε μπροστά από το δημαρχείο της Ρόδου το 1952. Ήδη, όμως, από το 1953 οι δημοτικές αρχές άρχισαν να εκφράζουν την αμφιβολία τους ως προς το αν το άγαλμα απέδιδε τις πρέπουσες τιμές στην αντίσταση του δωδεκανησιακού λαού απέναντι στις ιταλικές αρχές και αν διαπνεόταν από ανυψωτικό εθνικό φρόνημα. Το κύριο σημείο της κριτικής ήταν ότι το ένδυμα της γυναικείας μορφής δεν απέδιδε σωστά τη ροδιακή φορεσιά, καθώς και κάποιες κακοτεχνίες ως προς την τοποθέτηση του γλυπτού. Πιθανότατα, αυτό που πραγματικά ενοχλούσε το δημοτικό συμβούλιο, καθώς και έναν κύκλο τοπικών προσωπικοτήτων, ήταν η παθητικότητα που το μνημείο απέδιδε στο δωδεκανησιακό λαό. Την 1η Απριλίου του 1954, η δημοτική αρχή μόνο με τη σύμφωνη γνώμη κάποιων εξεχόντων Ροδίων και χωρίς να υπάρχει απόφαση της αρμόδιας επιτροπής (ενασκήσεως αρχιτεκτονικού ελέγχου) αποκαθήλωσε το γλυπτό.
Ο γλύπτης αντέδρασε εκθέτοντας το γύψινο πρόπλασμα του γλυπτού στη γκαλερί «Ιλισσός» στην Αθήνα προκειμένου οι θεατές να κρίνουν κατά πόσο αυτό είχε κακοτεχνίες και κατέφυγε στη δικαιοσύνη. Το Νοέμβριο του 1954 το ΣτΕ τον δικαίωσε κυρίως επειδή ο δήμος Ροδίων δεν είχε ακολουθήσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες. Παρά τη δικαίωση του γλύπτη, ο Δήμος αρνήθηκε να στήσει και πάλι στο ίδιο σημείο το άγαλμα. Το 1956 ο Καπράλος μήνυσε το δήμο Ρόδου για αυτό το λόγο, ενώ αντίστοιχα ο δήμος μήνυσε τον Καπράλο ζητώντας του να καλύψει τα έξοδα για την αναμόρφωση της πλατείας. Το πρωτοδικείο απέρριψε και τις δύο μηνύσεις. Με βάση την πρόσφατη διαδικτυογραφία το μνημείο βρίσκεται σήμερα στημένο στο πάρκο απέναντι από από το ιστορικό κινηματοθέατρο «Ρόδον».
Κατά την εφημερίδα Αυγή η αυθαίρετη και προσβλητική αποκαθήλωση του αγάλματος έγινε με πολιτικά κριτήρια, έστω κι αν ο Καπράλος δεν είχε λάβει δημόσια κάποια πολιτική θέση.
Ελένη Κούκη
Πηγές – Βιβλιογραφία
- Εθνική Πινακοθήκη – Ψηφιοποιημένα άρθρα εφημερίδων
- Η Αυγή, 9/4/1954, 13/4/1954, 16/4/1954, 17/4/1954.
- Το Βήμα 10/11/1954.
- Τα Νέα, 8/4/1954, 10/11/1954.
- Η Ροδιακή, 12/1/1956.
- Άρτεμις Ζερβού, «Η υπόθεση της Εθνικής Καρτερίας (1952- 1956)» Η διαμάχη γύρω από το πρώτο ελληνικό μνημείο στα απελευθερωμένα Δωδεκάνησα», στο Αδαμοπούλου Α., Γυιόκα Λ. και Στεφανής, Κ. (επιμ.) Ιστορία της Τέχνης. Ζητήματα Ιστορίας, Μεθοδολογίας, Ιστοριογραφίας. Πρακτικά Ε΄ Συνεδρίου Ιστορίας της Τέχνης, Αθήνα, Εκδόσεις Gutenberg, 2019.
