ΓΟΥΝΤΣΤΟΚ – Woodstock (Michael Wadleigh, 1970)
Κατηγορία: Κινηματογράφος > Ξένες ταινίες
| Σκηνοθεσία: | Michael Wadleigh |
|---|---|
| Έτος α’ προβολής: | 1970 |
| Χώρα: | ΗΠΑ |
| Είδος: | Ντοκιμαντέρ | Μουσική | Πολιτική |
| Διανομή: | Δαμασκηνός – Μιχαηλίδης |
| IMDb: | https://www.imdb.com/title/tt0066580/ |
Λογοκριτικά περιστατικά
| 17-11-1970 |
Περικοπή πλάνων, διαλόγων και σκηνών της ταινίας ΓΟΥΝΤΣΤΟΚ (Michael Wadleigh, 1970)
| ||||||
| 29-11-1970 |
Επέμβαση με προσαγωγές της αστυνομίας στο πλήθος που περίμενε να παρακολουθήσει την πρεμιέρα της ταινίας ΓΟΥΝΤΣΤΟΚ (Michael Wadleigh, 1970)
| ||||||
| 07-12-1970 |
Διακοπή προβολής στους κινηματογράφους της ταινίας ΓΟΥΝΤΣΤΟΚ (Michael Wadleigh, 1970)
| ||||||
| 13-12-1970 |
Εκ νέου περικοπή σκηνών της ταινίας ΓΟΥΝΤΣΤΟΚ (Michael Wadleigh, 1970)
|
Περιγραφή
Στις 30/10/1970 η εταιρία διανομής Δαμασκηνός – Μιχαηλίδης κατέθεσε αίτηση για τη χορήγηση άδειας προβολής της ταινίας ΓΟΥΝΤΣΤΟΚ. Η πρωτοβάθμια επιτροπή ελέγχου την έκρινε στις 2/11/1970 ως ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΗ για ανήλικους κάτω των 17. Αμέσως, όμως, η εταιρία διανομής υπέβαλε ένσταση κατά της απόφασης με το επιχείρημα ότι παντού στον κόσμο η ταινία προβαλλόταν ως κατάλληλη για ανήλικους. Στις 17/11/1970 δευτεροβάθμια επιτροπή τη χαρακτήρισε ως ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ μετά από τις περικοπές των σκηνών που περιείχαν τα εξής λόγια:
1. 104-105 «Κυκλοφορούν διάφορες σκόνες σας προειδοποιούμε».
2. 153-155 «Μερικοί από μας καταλήγουν στους γιατρούς … να πάρουν μισό χαπάκι».
3. 161-199 «Όπως ξέρετε … σε απεργία πείνας».
4. 174 «Σε σκότωσαν Τζο, σε πυροβόλησαν στην απεργία».
5. 179-182 «Συνεχίζει τον αγώνα … εκεί θα βρεις τον Τζο Χιλ».
6. 229 «Ειρήνη αδελφοί».
7. 306-310 «Ένα, δύο τρία … αφού δεν ξέρετε να τραγουδήσετε».
8. 345-352 «Προτιμάς να σκοτώνονται … μόνο καμιά διακοσαριά».
9. Αφαίρεση κάθε σκηνής με γυμνούς ανθρώπους.
(Σημείωση: οι αριθμοί αναφέρονται στους στίχους του σεναρίου και καταγράφτηκαν από την επιτροπή ελέγχου.)
Η πρεμιέρα της ταινίας προγραμματίστηκε για την Κυριακή 29/11/1970 στις δέκα και μισή το πρωί στον κινηματογράφο Παλλάς στην οδό Βουκουρεστίου. Με αφορμή την πρώτη προβολή, η εταιρία διανομής προσκάλεσε το σκηνοθέτη της ταινίας Μάικλ Γουόντλεϊ, ο οποίος έφτασε στην Αθήνα στις 27/11/1970 και έδωσε συνέντευξη στους δημοσιογράφους εξηγώντας ότι η ταινία του ήταν κατά βάση πολιτική, για αυτό είχε υποστεί λογοκρισία σε διάφορες πολιτείες της Αμερικής. Μάλιστα, ο φιλοκαθεστωτικός τύπος, όπως η Νέα Πολιτεία, επιχείρησε να αξιοποιήσει τις δηλώσεις του και να αναδείξει το «φιλελευθερισμό της λογοκρισίας» στην Ελλάδα που επέτρεψε την προβολή της ταινίας με τόσο λίγες περικοπές.
Από τις 6 το πρωί, κόσμος άρχισε να συγκεντρώνεται για να εξασφαλίσει θέση. Οι πόρτες άνοιξαν στις 8 το πρωί και πολύ γρήγορα το κινηματοθέατρο γέμισε. Όσοι έμειναν έξω σχημάτιζαν ουρά που έφτανε μέχρι την πλατεία Συντάγματος. Η αστυνομία για να «αποκαταστήσει την τάξη» απέκοψε την οδό Βουκουρεστίου και πολύ γρήγορα ήρθε σε σύγκρουση με όσους περίμεναν να μπουν στην αίθουσα. Μέσα στην αίθουσα επικρατούσε τεράστιος ενθουσιασμός. Οι παραγωγοί μοίρασαν κονκάρδες με το «σύμβολο» του Γούντστοκ, παράσταση περιστεριού πάνω σε κιθάρα, και κορδέλες για τα μαλλιά. Σκηνές συνωστισμού προκλήθηκαν όταν ο Μάικλ Γουόντλεϊ μπήκε στον κινηματογράφο από την κεντρική είσοδο, παρά τις συμβουλές που του είχαν δοθεί να χρησιμοποιήσει την πίσω πόρτα. Οι θεατές τον σήκωσαν στα χέρια και επιχείρησαν να τον κουβαλήσουν οι ίδιοι μέσα στον κινηματογράφο. Πιθανότατα, εκείνη τη στιγμή για να εμποδιστεί η είσοδος κι άλλων θεατών κατέβηκε το σιδερένιο ρολό της εισόδου, το οποίο οι επίδοξοι θεατές προσπάθησαν να σπάσουν. Τα πνεύματα κατευνάστηκαν όταν η εταιρία διανομής ανακοίνωσε ότι θα γινόταν και δεύτερη προβολή της ταινίας για όσους δεν κατάφεραν να μπουν στην πρώτη. Μετά το πέρας της προβολής ο Γουόντλεϊ εγκατέλειψε την αίθουσα από την έξοδο κινδύνου μετά από εντολές της αστυνομίας και κατευθύνθηκε προς την πλατεία Συντάγματος όπου αναγνωρίστηκε από κάποιους οι οποίοι τον σήκωσαν ξανά στα χέρια προκαλώντας και πάλι τη βίαιη επέμβαση της αστυνομίας. Συνολικά έγιναν 13 προσαγωγές εκείνη την ημέρα.
Την επόμενη μέρα, οι εφημερίδες αναρωτιόντουσαν αν η ταινία θα συνέχιζε. Ωστόσο, οι προβολές έγιναν κανονικά μέχρι τις 7/12/1970 οπότε σταμάτησαν μετά από προφορική εντολή διακοπής της Γενικής Διεύθυνσης Τύπου.
Ιδιαίτερη πίεση άσκησε η Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών που απέστειλε αίτημα για την επανεξέταση της ταινίας τονίζοντας τον αναρχικό χαρακτήρα της, αλλά και την επίδρασή της στους θεατές:
Κατά την διάρκειαν της προβολής της ταινίας νεαροί θεαταί και νεάνιδες, εν εξάλλω καταστάσει κατεχειροκρότουν και εζητωκραύγαζον. [… ] Εις νέος εγυμνώθη κατά το άνω μέρος του σώματός του και νεάνις ανεσήκωσε τα ενδύματα της, ισταμένη δε ορθία εθώπευεν τα στήθη της.
Επιπλέον, σημείωνε με νόημα, οι θεατές της ταινίας κατ’ επανάληψη αρνήθηκαν να συμμορφωθούν με τις οδηγίες της και ότι ένας από τους προσαχθέντες είχε μαζί του ένα σημειωματάριο με ονόματα «Κομμουνιστικών στελεχών της ΕΔΑ». Παράλληλα, η προβολή προκάλεσε έντονες διαμαρτυρίες στους κύκλους των παραεκκλησιαστικών οργανώσεων. Με τηλεγράφημά τους στο υπουργείο Προεδρίας, τα σωματεία «Ιωάννης Βαπτιστής», «Σωτήρ», «Πανελλήνιος Ορθόδοξος Ένωσις», «Άγιος Αθανάσιος» και «Τρεις Ιεράρχες» απαίτησαν τη διακοπή της «αισχροτάτης, ανηθίκου, αντικοινωνικής, αναρχικής ταινίας» προκειμένου να σταματήσει το «κακόν διαφθοράς της νεολαίας». Τη διακοπή της ταινίας ζήτησε και η Ανώτατη Συνομοσπονδία Συλλόγων Γονέων Μαθητών Ελλάδος. Οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες συντονίστηκαν. Η Νέα Πολιτεία εγκατέλειψε την αρχική θετική της στάση και έγραψε για «χιππιδημία» η οποία έπληττε πολλές χώρες, αλλά όχι την Ελλάδα. Η εφημερίδα Ακρόπολις πάλι υπενθύμισε τις σκοτεινές στιγμές του χιππισμού εστιάζοντας στην υπόθεση Μάνσον. Η Εστία επέρριψε ευθύνες και στο ίδιο το υπουργείο Προεδρίας για την κατάσταση που δημιουργήθηκε επειδή έδωσε τον χαρακτηρισμό ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ στην ταινία. Ακόμη πάντως και ξένα μέσα όπως το Associated Press, αλλά και η Φωνή της Αλήθειας ασχολήθηκαν με την επεισοδιακή προβολή του ΓΟΥΝΤΣΤΟΚ στην Αθήνα δίνοντας διεθνή διάσταση στο περιστατικό και αυξάνοντας την πίεση στο υπουργείο Προεδρίας. Φαίνεται ότι και ο Ανδρέας Παπανδρέου προέβη σε δηλώσεις χαρακτηρίζοντας τα επεισόδια ως ένδειξη της αναταραχής που επικρατούσε στην Ελλάδα εναντίον του καθεστώτος.
Στις 8/12/1970, η ταινία επανεξετάστηκε από πρωτοβάθμια επιτροπή η οποία αποφάνθηκε ότι:
Η ταινία κρίνεται απαγορεπτέα ως δυναμένης της προβολής ταύτης να διαταράξη σοβαρώς την δημοσίαν τάξιν δια προκλήσεως υστερικών και αντικοινωνικών εκδηλώσεων από της νεολαίας.
Ωστόσο, η απόφαση δεν υπογράφτηκε. Στις 13/12/1970 παραπέμφθηκε σε τριτοβάθμια επιτροπή («ενώπιον Υπουργών») η οποία υπέδειξε τις εξής επιπλέον περικοπές:
1. Αρχή τραγουδιού «Ελευθερία-Ελευθερία». (1η πράξη)
2. Εμφάνιση άντρα που κρατάει στο χέρι τσιγάρο και λέει μαριχουάνα. (1η πράξη)
3. Νεαρή γυμνή που πλένεται, ενώ βρέχει. (3η πράξη)
4. Ομάδα νέων που «γυρνούν» τσιγάρο μαριχουάνας. (3η πράξη)
5. Τραγουδιστή με στολή Αμερικανού λοχία. (5η πράξη)
6. Γυμνές κοπέλες μέσα στη λίμνη. (5η πράξη)
Έκτοτε η ταινία προβλήθηκε κανονικά στους κινηματογράφους με τόσο εκτεταμένες περικοπές, όμως, ώστε να έχει σχεδόν τη μισή διάρκεια από την πρωτότυπη κόπια. Το Βήμα της Κυριακής (28/03/1971) αναφέρει:
η κανονική διάρκεια ήταν τρεις ώρες και στην Ελλάδα παίχτηκε κατά μία ώρα συντομευμένο, μαθαίνουμε πως οι περικοπές έγιναν με βάση τη δημοτικότητα των εμφανιζομένων τραγουδιστών. Ωστόσο και μερικοί άλλοι, που θεωρούνται πολύ δημοφιλείς, σαν τη Τζόαν Μπαέζ λ.χ., λογοκρίθηκαν ελαφρώς στα σημεία που οι στίχοι των τραγουδιών τους είναι ‘ακατάλληλοι’.
Ελένη Κούκη
Πηγές – Βιβλιογραφία
- ΓΑΚ – Κ.Υ., Αρχείο Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών, Αρχείο αδειών ταινιών.
- Αναβαθμίς (Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών)
- Τα Νέα, 28/11/1970, 30/11/1970.
- Νέα Πολιτεία, 28/11/1970, 8/12/1970.
- Ακρόπολις, 2/12/1970.
- Εστία, 2/12/1970, 3/12/1970.
- Το Βήμα της Κυριακής, 28/03/1971.
