Εξώφυλλο βιβλίου «Κραυγή στα Πέρατα» (Ρίκα Διαλυνά)

Κατηγορία: Εικαστικές Τέχνες > Έκδοση

Καλλιτέχνης: Ρίκα Διαλυνά
Έτος: 1954
Είδος: Ζωγραφική | Εξώφυλλο βιβλίου
Τόπος: Αθήνα

Λογοκριτικά περιστατικά

Ιούλιος 1954
Απαγόρευση εισόδου της Ρίκας Διαλυνά στην Αμερική επειδή φιλοτέχνησε εξώφυλλο βιβλίου του Μενέλαου Λουντέμη
Αιτιολογία: Πολιτική
Είδος λογοκρισίας: Θεσμική λογοκρισία

Περιγραφή

Το 1954 η Ρίκα Διαλυνά έχει κερδίσει τον τίτλο της «Σταρ Ελλάς» και ετοιμάζεται να ταξιδέψει στην Αμερική για να συμμετάσχει στον διαγωνισμό «Μις Υφήλιος». Όμως η αίτησή της για είσοδο στη χώρα, προς έκπληξή της, απορρίπτεται καθώς το Αμερικανικό Προξενείο αρνείται να θεωρήσει το διαβατήριό της θεωρώντας την ύποπτη για αριστερά πολιτικά φρονήματα. Στο πνεύμα του ψυχροπολεμικού κλίματος και του Μακαρθισμού που επικρατεί εκείνη την περίοδο στις ΗΠΑ, το Προξενείο αιτιολογεί την άρνηση εισόδου βασισμένο στη συνεργασία της Διαλυνά με τον εξόριστο αριστερό συγγραφέα Μενέλαο Λουντέμη. Όντας φοιτήτρια της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, η Διαλυνά είχε καταφέρει να συναντηθεί με τον λογοτέχνη, τον οποίο θαύμαζε από παιδί, λίγους μήνες πριν από τη συμμετοχή της στα ελληνικά καλλιστεία. Ο Λουντέμης, γοητευμένος μάλλον από τον νεανικό της αυθορμητισμό, όταν πληροφορήθηκε από τη Διαλυνά πως είναι ζωγράφος, της ζήτησε να του φιλοτεχνήσει το εξώφυλλο της ποιητικής του συλλογής «Κραυγή στα πέρατα», που θα γινόταν η αιτία να χάσει το εισιτήριό της για την Αμερική.

Η Διαλυνά δεν είχε καμιά εμπλοκή με την πολιτική, είναι μάλιστα ενδεικτική η αντίδρασή της όταν την ενημερώνουν πως οι αμερικανικές αρχές την κατηγορούν ότι είναι αριστερή:

«Βέβαια, δεν το παραδέχτηκα με κανέναν τρόπο, αντέδρασα έντονα και αρπάζοντας το στυλό με το δεξιό μου χέρι, έγραψα καλλιγραφικά τη λέξη ‘Αμερική’. Ορίστε, είπα με έμφαση, είναι φανερό ότι δεν είμαι καθόλου αριστερή. Είμαι πέρα για πέρα ‘δεξιά’. Αυτές ήταν οι πολιτικές μου γνώσεις τότε!».

Σύμφωνα με την Αυγή, όμως, αυτό δεν είχε καμία σημασία, καθώς κατά τον αμερικανικό μεταναστευτικό νόμο «ο καθ’ οιονδήποτε τρόπο συνεργασθείς εις την έκδοσιν αριστερού βιβλίου … δεν δικαιούται εισόδου εις το αμερικανικόν έδαφος».

Το επεισόδιο του αποκλεισμού της Διαλυνά από τα καλλιστεία παίρνει σύντομα διαστάσεις στον διεθνή Τύπο – που σχολιάζει πως «η Αμερική φοβάται ένα νεαρό κορίτσι» – και φτάνει μέχρι και το Κογκρέσο. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Τζων Φόστερ Ντάλλας, βλέποντας τη διεθνή δυσφήμηση της χώρας, παρεμβαίνει και δίνει την πολυπόθητη άδεια εισόδου στη νεαρή Διαλυνά με «προσωπική εγγύηση». Εκείνη θα καταφέρει τελικά να φτάσει στην Καλιφόρνια, τον Ιούλιο του 1954, λίγες μέρες πριν τον τελικό του διαγωνισμού.

Πηνελόπη Πετσίνη

Πηγές – Βιβλιογραφία

  • Η Αυγή, 9/7/1954.
  • Ρίκα Διαλυνά (1989), Άπιαστο Όνειρο, Αθήνα: Σμυρνιωτάκης.

Εικόνες – Αρχειακό υλικό