Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (Νίκος Τζίμας, 1980)
Κατηγορία: Κινηματογράφος > Ελληνικές ταινίες
| Αγγλικός τίτλος: | The Man with the Carnation |
|---|---|
| Σκηνοθεσία: | Νίκος Τζίμας |
| Έτος α’ προβολής: | 1980 |
| Είδος: | Πολιτική | Ιστορική | Δράμα |
| Παραγωγή: | Άρμα Φιλμ |
| IMDb: | https://www.imdb.com/title/tt0085175/ |
Λογοκριτικά περιστατικά
| 13-11-1980 |
Περικοπή σκηνών, πλάνων και διαλόγων της ταινίας Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (Νίκος Τζίμας, 1980)
| ||||
| Ιανουάριος 1981 |
Όργανα της στρατονομίας απαγορεύουν σε φαντάρους να δουν την ταινία Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (Νίκος Τζίμας, 1980)
|
Περιγραφή
Στα τέλη του 1980 βγαίνει στις αίθουσες Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ, μια ταινία για τη σύλληψη, τη δίκη και την εκτέλεση του κομμουνιστή αγωνιστή Νίκου Μπελογιάννη. Πρόκειται για μια ταινία στα χνάρια του παλιού εμπορικού κινηματογράφου, από τον οποίο άλλωστε προέρχεται ο σκηνοθέτης Νίκος Τζίμας και, ως τέτοια, απευθύνθηκε σε σαφώς μεγαλύτερα ακροατήρια. Η κριτική την αντιμετωπίζει ως μια ταινία στο μοντέλο του αμερικάνικου κινηματογράφου, ένα «κλασικό λαϊκό εικονογραφημένο» (Το Βήμα) αλλά με «ένα σενάριο τεκμηριωμένο και πιστό στα ιστορικά γεγονότα που αναπλάθει τη ζοφερή επαύριο του Εμφυλίου πολέμου με τα στρατοδικεία και τις εκτελέσεις της αποθηριωμένης Δεξιάς» (Η Αυγή). Το κοινό τη λάτρεψε: η ταινία παιζόταν για εβδομάδες, έκοψε 618.000 εισιτήρια και ο Τύπος περιέγραφε πρωτοφανή κοσμοσυρροή και χειροκροτήματα στις προβολές. Αν και η ελεύθερη προβολή του ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ χρησιμοποιήθηκε από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ως απόδειξη ότι δεν ασκείται λογοκρισία στις αριστερές ιδέες, στην πραγματικότητα η ταινία αντιμετώπισε προβλήματα με τη διανομή και τη διαφήμιση λόγω θέματος και υπέστη ανάλογες περικοπές με τις υπόλοιπες πολιτικές ταινίες της εποχής. Συγκεκριμένα, προκειμένου να πάρει άδεια προβολής ζητήθηκε να περικοπούν όλες οι σκηνές που παρουσίαζαν άμεσα τη βία του μετεμφυλιακού κράτους, καθώς και μία σειρά από πλάνα και διάλογοι. Σύμφωνα με το απόσπασμα πρακτικού της Πρωτοβάθμιας Επιτροπής που δημοσίευσε ο Ριζοσπάστης ζητήθηκε να αφαιρεθούν και να αντικατασταθούν τα εξής:
1. Πριν από τους τίτλους να αφαιρεθή η σκηνή που πυροβολείται ο δάσκαλος του χωριού.
2. Η εικόνα που πυροβολείται η μητέρα του δημοσιογράφου.
3. Η εικόνα που ένας Εσατζής πατάει με την αρβύλα του ένα νεαρό.
4) Από την απολογία του Μπελογιάννη οι σκηνές που λέει: α) “Και οι κομμουνιστές έχουν προσφέρει εκατόμβες θυσιών στους πρόσφατους αγώνες του λαού μας για τη λευτεριά του”, β) “το να είσαι κομμουνιστής σήμαινε να είσαι πρώτος στους αγώνες, στις θυσίες … το να είσαι υποψήφιος για το εκτελεστικό απόσπασμα καλιώρα όπως τώρα”, γ) Τα ονόματα του Κατσαρέα στην Πελοπόννησο, του Σούρλα στη Θεσσαλία, του Τσαούς Αντών στη Μακεδονία φέρνουν αναμνήσεις φρίκης στον πολυβασανισμένο λαό της υπαίθρου μας, δ) Η φράση “το κομμουνιστικό κόμμα της Ελλάδος” θα αντικατασταθή με τη λέξη “εμείς”, ε) Η φράση “όχι κύριοι είμαστε κομμουνιστές” θα αντικατασταθή με τη φράση “είμαστε Έλληνες”, ζ) Από τη σκηνή της εκτελέσεως δεν θα φαίνονται πυροβολισμοί, όπλα και περίστροφα να πυροβολούν και δεν θα φαίνονται αντιδράσεις των εκτελεσμένων και να προκαλούν τρόμο και φρίκη.
Τον Γενάρη του 1981 σημειώθηκε επεισόδιο στην προβολή της ταινίας στην Κομοτηνή. Όπως έγραψαν οι εφημερίδες, όργανα της στρατονομίας επιχείρησαν να απομακρύνουν από τον κινηματογράφο τους φαντάρους, απαγορεύοντάς τους να δουν την ταινία.Το περιστατικό ήρθε στη δημοσιότητα μετά από σχετική ερώτηση-καταγγελία βουλευτών του ΚΚΕ.
Πηνελόπη Πετσίνη
Πηγές – Βιβλιογραφία
- Απόσπασμα πρακτικού Πρωτοβάθμιας Επιτροπής, Ριζοσπάστης, 14/04/1981.
- Η Αυγή, 03/10/1980.
- Ελευθεροτυπία, 05/02/1981.
- Το Βήμα, 25/01/1981.
Δημοσιεύσεις CIVIL
- Πετσίνη Π., "Από τον «κατευνασμό των πολιτικών παθών» στη «Δεξιά κουλτούρα»: Μάχες της μνήμης και πολιτική λογοκρισία στη Μεταπολίτευση", Αρχειοτάξιο, τ.22, Νοέμβριος 2020, σελ. 93-114.
