ΥΠΟΘΕΣΗ ΠΟΛΚ (Άγγελος Μάλλιαρης, 1978)
Κατηγορία: Κινηματογράφος > Ελληνικές ταινίες
| Σκηνοθεσία: | Άγγελος Μάλλιαρης |
|---|---|
| Έτος α’ προβολής: | 1978 |
| Είδος: | Πολιτική | Αστυνομική |
| Παραγωγή: | Τελεκόλορ Α.Ε. |
| IMDb: | https://www.imdb.com/title/tt0262927/ |
Λογοκριτικά περιστατικά
| Ιανουάριος 1979 |
Περικοπή σκηνών και διαλόγου της ταινίας ΥΠΟΘΕΣΗ ΠΟΛΚ (Άγγελος Μάλλιαρης, 1978)
|
Περιγραφή
Ταινία μυθοπλασίας που βασίζεται στην ανεξιχνίαστη και με σημαντικές πολιτικές προεκτάσεις δολοφονία του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Πολκ, τον Μάιο του 1948 στη Θεσσαλονίκη, η ΥΠΟΘΕΣΗ ΠΟΛΚ του Άγγελου Μάλλιαρη (1978) υπέστη σειρά περικοπών με βασικό επιχείρημα τη «διαφύλαξη του ελληνικού γοήτρου εις το εξωτερικό» σύμφωνα με γραπτή απάντηση του υφυπουργού ΠροεδρίαςΑθανάσιου Τσαλδάρη στην σχετική κοινοβουλευτική ερώτηση του τότε βουλευτή της ΕΔΗΚ Σπύρου Παπαθεμελή.
Από τον σκηνοθέτη ζητήθηκε συγκεκριμένα:
Να αφαιρεθεί η φράση του Αμερικανού: «Η Ελλάδα είναι πολύ σπουδαία για να την εμπιστευθούμε στους Έλληνες».
Να περικοπεί η σκηνή στον κήπο μεταξύ του Έλληνα υπουργού και του Αμερικανού. «Συγκεκριμένως δε από τη στιγμή που ο Έλληνας υπουργός λέει ‘με συγχωρείτε’ μέχρι και το τηλεφώνημα που κάνει. Με τη σκηνή αυτή εξευτελίζεται και μειώνεται ένας Έλληνας υπουργός, στο πρόσωπό του δε εξευτελίζεται και μειώνεται ολόκληρη η κυβέρνηση και κατ’ ακολουθία ο ελληνικός λαός και η χώρα του».
«Η σκηνή της υποστολής της σημαίας στο τέλος της ταινίας…». Πρόκειται περί ενός σαρκαστικού συμβολισμού με τον οποίο υπονοείται η κατάντια της Ελλάδας και η ανυπαρξία εθνικής ανεξαρτησίας.
Τριάντα χρόνια μετά τα πραγματικά γεγονότα, η πολύκροτη υπόθεση εξακολουθούσε να απασχολεί και να προκαλεί καθώς τορπίλιζε την προσπάθεια της κυβερνητικής παράταξης να διαγραφεί το διχαστικό παρελθόν στο όνομα της εθνικής ενότητας.
Γράφει ο Κωστής Καρπόζηλος:
«Η δολοφονία του Τζορτζ Πολκ συνιστά ένα εμβληματικό επεισόδιο του αναδυόμενου Ψυχρού Πολέμου. Ο έμπειρος Αμερικανός ανταποκριτής έφτασε στην Ελλάδα κάπου στις αρχές του 1947 και μέσα σε ελάχιστο διάστημα συνδέθηκε με τις ξένες αποστολές που βρισκόταν στη χώρα, συνάντησε τις εγχώριες πολιτικές και κοινωνικές ελίτ, ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε μία νεαρή Ελληνίδα και διακήρυξε την πρόθεσή του να διερευνήσει τις συνθήκες της εμφύλιας σύγκρουσης και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Η πορεία του Πολκ ήταν μετεωρική: οι πυρετώδεις του δραστηριότητες τον οδήγησαν στη Θεσσαλονίκη, όπου αναζητούσε εκείνον τον δίαυλο επικοινωνίας που θα τον έφερνε στον πρωθυπουργό της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης, Μάρκο Βαφειάδη. Από τη στιγμή που στις 16 Μαΐου του 1948 που ένας βαρκάρης διέκρινε το πτώμα του στον Θερμαϊκό έως και σήμερα έχουν διατυπωθεί πολυάριθμες αντικρουόμενες θεωρίες για τα αίτια και τους αυτουργούς του εγκλήματος: οι μυστικές υπηρεσίες της Μεγάλης Βρετανίας ή των Ηνωμένων Πολιτειών, η ελληνική Δεξιά, οι κομμουνιστές, άνθρωποι της νύχτας, και ερωτικοί αντίζηλοι έχουν κατά καιρούς κατονομαστεί σε ένα αδιάκοπο γαϊτανάκι εικασιών και αλληλοκατηγοριών.[…] Η υπόθεση Πολκ –και η αυτονόητη γοητεία μίας ιστορίας που παραπέμπει σε κατασκοπευτικό, πολιτικό και δικαστικό θρίλερ– συμπύκνωνε έτσι τις παράξενες χρονικότητες του Ψυχρού Πολέμου: υπό ένα στενό πρίσμα αφορούσε κατεξοχήν τα όσα είχαν συμβεί στη Θεσσαλονίκη του 1948, αλλά στην ουσία λειτουργούσε ως μετωνυμία μίας ολόκληρης εποχής στην οποία διαπλεκόταν η ελευθερία του τύπου, οι πολιτικές διώξεις στην Ελλάδα και οι γεωπολιτικές προτεραιότητες των Ηνωμένων Πολιτειών».
H υπόθεση Πολκ απασχόλησε άλλους δύο σκηνοθέτες: Τον Δήμο Θέο, που με αφορμή τη δολοφονία γύρισε το πολιτικό φιλμ-νουάρ ΚΙΕΡΙΟΝ (1967) και τον Διονύση Γρηγοράτο που είκοσι χρόνια αργότερα παρουσίασε το Ο ΦΑΚΕΛΟΣ ΠΟΛΚ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ (1988). Στο ΚΙΕΡΙΟΝ η δράση έχει μεταφερθεί στο 1967, αλλά περιγράφεται το πολιτικό κλίμα της εποχής του Εμφυλίου: η ανάμειξη των ξένων δυνάμεων στα πολιτικά πράγματα της χώρας, η λειτουργία του παρακράτους κι η ασυδοσία της αστυνομίας. Η ταινία παίχτηκε στην Ευρώπη, καθώς μετά το πραξικόπημα ο Θέος διέφυγε από τη χώρα με το φιλμ και μόνταρε μια πρώτη εκδοχή του, αλλά στην Ελλάδα δεν προβάλλεται παρά το 1974.
Πηνελόπη Πετσίνη
Πηγές – Βιβλιογραφία
- Καθημερινή, 02/03/1979.
- Ριζοσπάστης, 03/02/1979.
- Κωστής Καρπόζηλος, «Υπόθεση Πολκ: το φάντασμα της λογοκρισίας» στο Π. Πετσίνη και Δ. Χριστόπουλος (επιμ.), Η Λογοκρισία στην Ελλάδα. Αθήνα: Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ, 2016.