ΜΙΚΡΕΣ ΑΦΡΟΔΙΤΕΣ (Νίκος Κούνδουρος, 1963)
Κατηγορία: Κινηματογράφος > Ελληνικές ταινίες
| Αγγλικός τίτλος: | Young Aphrodites |
|---|---|
| Εναλλακτικός τίτλος: | ΤΟ ΣΗΜΑΔΙ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ |
| Σκηνοθεσία: | Νίκος Κούνδουρος |
| Έτος α’ προβολής: | 1963 |
| Είδος: | Δράμα | Ερωτική |
| Παραγωγή: | Ανζερβός |
| IMDb: | https://www.imdb.com/title/tt0057307/ |
Λογοκριτικά περιστατικά
| 01-06-1963 |
Περικοπή πλάνων της ταινίας ΜΙΚΡΕΣ ΑΦΡΟΔΙΤΕΣ (Νίκος Κούνδουρος, 1963)
| ||||||
| 14-11-1963 |
Παρέμβαση Εισαγγελέα για περαιτέρω περικοπή σκηνών της ταινίας ΜΙΚΡΕΣ ΑΦΡΟΔΙΤΕΣ (Νίκος Κούνδουρος, 1963)
| ||||||
| 15-11-1963 |
Επανεξέταση και περικοπή πλάνων και σκηνών της ταινίας ΜΙΚΡΕΣ ΑΦΡΟΔΙΤΕΣ (Νίκος Κούνδουρος, 1963)
|
Περιγραφή
Οι ΜΙΚΡΕΣ ΑΦΡΟΔΙΤΕΣ του Νίκου Κούνδουρου διαγωνίστηκαν στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1963 όπου βραβεύτηκαν με τα βραβεία σκηνοθεσίας και Ενώσεως Κριτικών Διεθνούς Τύπου, ενώ είχαν και καλή εμπορική πορεία στο εξωτερικό. Διασκευάζοντας ελεύθερα τον μύθο του Δάφνη και της Χλόης διερευνούν την αφύπνιση των αισθήσεων και του ερωτισμού σε ένα αρχαϊκό περιβάλλον όπου κυριαρχούν η φύση και τα ένστικτα.
Τον Ιούνιο του 1963 η ταινία εξετάστηκε από την αρμόδια επιτροπή και κρίθηκε ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΗ δι’ ανηλίκους με την αφαίρεση δύο ερωτικών σκηνών και τη διατήρηση μόνο της αρχικής τους εικόνας:
«1. Συντόμευσις της σεξουαλικής ομιλίας εις σπηλιά, παραμένει μόνον η μία πρώτη εικών μέχρι της πτώσεως του ανδρός επί της γυναικός.
2. Συντόμευσις της σεξουαλικής ομιλίας των δύο ανηλίκων, παραμένει επίσης μόνον η πρώτη αρχική εικών ώστε να υποδηλώση το γεγονός».
Από τα πρακτικά της Πρωτοβάθμιας Επιτροπής, η οποία τον Δεκέμβριο του 1964 εξέταζε τη ΣΙΩΠΗ (1963) του Μπέργκμαν, πληροφορούμαστε ότι την εποχή που προβάλλονταν στις αίθουσες οι ΜΙΚΡΕΣ ΑΦΡΟΔΙΤΕΣ, επενέβη ο Εισαγγελέας ολοκληρώνοντας την αφαίρεση των παραπάνω σκηνών. Τότε μάλιστα (Νοέμβριος 1963) είχε διαρρεύσει στον Τύπο ότι συζητιόταν η απαγόρευση της ταινίας. Χαρακτηριστικό είναι το σχόλιο της Αυγής (15/11/1963) λίγες μέρες μετά τις εκλογές που ανέδειξαν στην εξουσία την Ένωση Κέντρου:
«ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Ενομίζαμε πως η εποχή των αυθαιρέτων επεμβάσεων στην τέχνη έχει περάσει μαζί με τη συντριβή του καραμανλισμού. Όμως φαίνεται πως σε ορισμένους τομείς επιζεί το παλιό σκοταδιστικό πνεύμα. Αλλιώς δεν εξηγείται ότι χθες γινόταν ευρεία συζήτηση μέσα στα γραφεία των καταδιωκτικών αρχών να διαταχθεί η απαγόρευση του φιλμ του Κούνδουρου «Μικρές Αφροδίτες» με το αιτιολογικό ότι προσβάλλει τα χρηστά ήθη των πολιτών.
Δεν μπορούμε να εισδύσουμε στη νοοτροπία των καταδιωκτικών αρχών, αλλά είναι πια ξεκαθαρισμένο ότι στα έργα τέχνης δεν ισχύουν ηθικολογικά κριτήρια. Και οι «Μικρές Αφροδίτες», κατά ομόφωνη ετυμηγορία σύσσωμης της κριτικής, αποτελούν εξαίρετο δείγμα ελληνικής κινηματογραφικής τέχνης. Εκείνοι, λοιπόν, που βλέπουν το «ανήθικο» στην τέχνη έχουν νοοτροπία μεσαιωνικού καλογήρου, ζητούντος να … ντυθούν τα αγάλματα της αρχαιότητας!».
Περίπου έναν χρόνο αργότερα, με αφορμή τη βράβευση της ταινίας από το υπουργείο Βιομηχανίας με το βραβείο ποιότητας, ο ηθικολόγος Δημήτρης Ψαθάς, από τη στήλη του στα Νέα και με μπαράζ δημοσιευμάτων, κατήγγειλε την κρατική επιτροπή για επιβράβευση «πορνογραφήματος», προκαλώντας ευρύτερη δημόσια συζήτηση για την πορνογραφία στην Τέχνη. Έγραψε ενδεικτικά:
«ΑΦΕΡΙΜ στο Κράτος μας! Ή μάλλον τρις αφερίμ στην κρατική επιτροπή που κατήρτισε το υπουργείο Βιομηχανίας, για να δώση τα διάφορα βραβεία που θέσπισε “προς ενίσχυσιν της εγχωρίας βιομηχανίας του κινηματογράφου”.
Οι θαυμάσιοι αυτοί κύριοι – λόγιοι, διευθυνταί υπηρεσιών και άλλοι ανεκδιήγητοι “ειδικοί” – σε μια έξαρση πρωτοφανούς επιπολαιότητας, μάζεψαν όλα μαζί τα βραβεία – 250.000 δραχμές συνολικά – και τα παρέδωσαν στον σκηνοθέτη της γνωστής πορνογραφικής ταινίας “Μικρές Αφροδίτες”:
– Λάβε το βραβείο λεβέντη μας, σε καλή μεριά και να μας κάνης πάντα τέτοια!...
Η ταινία αυτή, λέει, συγκέντρωσε και διάφορα άλλα βραβεία έξω, σε ξένα φεστιβάλ κι έτσι οι ευφυείς κύριοι είχαν την συνείδησή τους ήσυχη ότι καλώς ενήργησαν. Το μόνο που δεν στάθηκαν ικανοί να σκεφτούν οι άνδρες είναι ότι εδώ επρόκειτο για ένα βραβείο κρατικό και ότι το κράτος δεν μπορεί, δεν επιτρέπεται να βραβεύη πορνογραφήματα έστω και αν είναι «καλλιτεχνικά», έστω και αν είναι της μόδας. Το κράτος ενδιαφέρεται για πλείστα όσα, όπως για την Παιδεία, για τα ήθη κλπ. κι ότι δεν αποτελεί συμβολή στην προστασία των ηθών της αστικής κοινωνίας και στην προώθηση της Παιδείας η βράβευση ενός έργου που διδάσκει πώς εξάπτεται και ανεβαίνει ένας χωριάτης επάνω σε μια στρουμπουλή χωριάτα, πώς κάνουν μπανιστήρι ένα αγοράκι και μια δεκατετράχρονη κοπελλίτσα και πώς η άγουρη κοπελλίτσα υφίσταται τα ίδια με την στρουμπουλή χωριάτα από ένα μεγαλύτερο αγόρι που την βιάζει… προς μεγάλη ευχαρίστησή της!! […]» Τα Νέα (5/1/1965)
Η ρητορική ηθικού πανικού του Ψαθά προκάλεσε την άμεση αντίδραση του Βασίλη Ρώτα και του Μάριου Πλωρίτη που υπερασπίστηκαν τις ΜΙΚΡΕΣ ΑΦΡΟΔΙΤΕΣ και το ερωτικό-αισθησιακό στοιχείο στην Τέχνη.
Μαρία Χάλκου
Πηγές – Βιβλιογραφία
- ΓΑΚ – Κ.Υ., Αρχείο Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών, Αρχείο αδειών ταινιών.
- Η Αυγή, 15/11/1963.
- Τα Νέα, 5/1/1965.
