ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ – Ai no korîda (Nagisa Ôshima, 1976)
Κατηγορία: Κινηματογράφος > Ξένες ταινίες
| Αγγλικός τίτλος: | In the Realm of the Senses |
|---|---|
| Σκηνοθεσία: | Nagisa Ôshima |
| Έτος α’ προβολής: | 1976 |
| Χώρα: | Ιαπωνία | Γαλλία |
| Είδος: | Δράμα | Ερωτική |
| IMDb: | https://www.imdb.com/title/tt0074102/ |
Λογοκριτικά περιστατικά
| 1976–1980 |
Απαγόρευση της ταινίας ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ (Nagisa Ôshima, 1976)
| ||||||
| 1980 |
Περικοπές σκηνών της ταινίας ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ (Nagisa Ôshima, 1976)
| ||||||
| 1984 |
Σύλληψη τεχνικών κινηματογράφου και κατάσχεση της ταινίας ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ (Nagisa Ôshima, 1976)
|
Περιγραφή
Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ, γαλλο-ιαπωνική παραγωγή σε σενάριο και σκηνοθεσία του Nagisa Ôshima, ήταν για χρόνια απαγορευμένη στην Ελλάδα. Η ταινία, μία μυθοπλαστική ερμηνεία της ιστορίας της Sada Abe, προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις από την πρώτη στιγμή της κυκλοφορίας της καθώς περιείχε σκηνές πραγματικής σεξουαλικής δραστηριότητας μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών. Η υπόθεση Sada Abe συγκλόνισε την Ιαπωνία το 1936, όταν η νεαρή γκέισα και πόρνη στραγγάλισε τον εραστή της κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης και έπειτα τον ευνούχισε και κουβαλούσε μαζί της τα γεννητικά του όργανα μέχρι τη σύλληψή της. H Abe καταδικάστηκε σε μόλις έξι χρόνια φυλάκιση και αφέθηκε ελεύθερη πέντε ακριβώς χρόνια μετά τη δολοφονία. Η ομολογία της, που σε αντίθεση με άλλες αυτοβιογραφίες γυναικών δολοφόνων, είδος ιδιαίτερα δημοφιλές στη χώρα, έδινε έμφαση στη σεξουαλικότητά της και στην αγάπη που ένιωθε για το θύμα, έγινε η πιο διαδεδομένη αφήγηση γυναικείου εγκλήματος στην Ιαπωνία. Μεταπολεμικά, ο Τύπος την αντιμετώπισε ως ηρωίδα, ως μία γυναίκα που τόλμησε να ακολουθήσει τις επιθυμίες της σε μια εποχή ψευδοηθικής και καταπίεσης. Η ιστορία, που αρχικά προκάλεσε πρωτοφανή ηθικό πανικό, γρήγορα απέκτησε μυθικές διαστάσεις και ενέπνευσε καλλιτέχνες, μυθιστοριογράφους και κινηματογραφιστές -μάλιστα έναν μόλις χρόνο πριν την κυκλοφορία της ταινίας του Ôshima είχε γυριστεί μία ακόμη με το ίδιο θέμα [A Woman Called Sada Abe (Noboru Tanaka, 1975)], χωρίς όμως διεθνή διακίνηση. Στη δεκαετία του 1970, η Abe έχει καθιερωθεί πλέον στη συλλογική κουλτούρα ως συναρπαστική μορφή μέσα σε μία καταπιεστική κοινωνία, μία γυναίκα που αντιστάθηκε στην βαρβαρότητα της πατριαρχίας και τόλμησε να εκφράσει ανοιχτά τη σεξουαλικότητά της.
Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ παρακολουθεί τη ζωή του ζευγαριού, με έμφαση στην έντονη σεξουαλική σχέση τους η οποία κλιμακώνεται σταδιακά μέχρι την τελική πράξη της δολοφονίας: το σεξ είναι ταυτόχρονα απολύτως ικανοποιητικό και ποτέ αρκετό, σεξουαλικά παιχνίδια όπως η ερωτική ασφυξία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της σχέσης, ο θάνατος είναι αποτέλεσμα της βαθιάς αγάπης, έλξης και επιθυμίας που νιώθουν οι δύο εραστές. Στον πυρήνα της ταινίας είναι η ιδέα πως το σεξ, όσο ακραίο κι αν είναι, είναι τελικά μια μορφή απελευθέρωσης από την πραγματικότητα, και πως η τραγωδία είναι το μόνο τέλος που μπορεί να έχει μια ιστορία αγάπης.
Η ταινία απαγορεύτηκε αρχικά σε πολλές χώρες (Η.Π.Α., Αυστραλία, Βραζιλία, Γερμανία, Καναδά, Βέλγιο), για να πάρει άδεια αργότερα αλλού με περικοπές και αλλού χωρίς. Στο Ηνωμένο Βασίλειο προβλήθηκε μόνο σε κινηματογραφικές λέσχες, ενώ στην Ιαπωνία παίχτηκε λογοκριμένη με πολλές από τις επίμαχες σκηνές κροπαρισμένες ή φλου. Μάλιστα, το γεγονός πως οι ερωτικές σκηνές ήταν ρεαλιστικές και το σεξ πραγματικό οδήγησε τον ίδιο τον σκηνοθέτη στο δικαστήριο κατηγορούμενο για παράβαση του νόμου περί ασέμνων.
Στην Ελλάδα, η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ πήρε το 1980 ειδική άδεια προβολής για μία μόνο αίθουσα σε Αθήνα-Θεσσαλονίκη, μαζί με άλλες απαγορευμένες ταινίες όπως η ΕΜΜΑΝΟΥΕΛΑ και το ΣΟΥΗΤ ΜΟΥΒΙ. Το μέτρο, που τα έντυπα του χώρου χαρακτήρισαν απαράδεκτο, ήταν στα πρότυπα ενός γαλλικού νόμου ο οποίος όμως, όπως τόνισαν, «εφαρμόζεται μόνο στις ταινίες σκληρού πορνό και εξαιρετικής βίας, όπως τα διάφορα "Ζόμπι"» (Κινηματογραφικά Τετράδια). Τον Δεκέμβριο του 1980 προβάλλεται στην Αθήνα και ένα χρόνο αργότερα ανακοινώνεται πως προβάλλεται και στη Θεσσαλονίκη, και πάλι με ειδική άδεια για ένα μόνο κινηματογράφο. Η ταινία παίχτηκε με περικοπές.
Τον Ιούνιο του 1984 τα Κινηματογραφικά Τετράδια ανέφεραν πως παρά την κατάργηση της προληπτικής λογοκρισίας που υπόσχονταν το νέο νομοσχέδιο για τον κινηματογράφο, η ασάφειά του οδηγεί σε λογοκριτικά περιστατικά καθώς επιτρέπει στις κατά τόπους εισαγγελικές αρχές να επεμβαίνουν για την απαγόρευση ή κατάσχεση ταινιών. Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ είναι ένα τέτοιο παράδειγμα: ενώ τυπικά έχει άδεια προβολής από το 1980, συναντά καθημερινά τέτοια προβλήματα όπου κι αν παίζεται στην επαρχία. Για παράδειγμα, στην Κομοτηνή συνελήφθησαν από όργανα της Ασφάλειας ο κινηματογραφιστής Μιχάλης Ποάλας και ο χειριστής της κινηματογραφικής αίθουσας Θωμάς Ατματζίδης ως υπεύθυνοι για την προβολή της (εγκεκριμένης κατά τα άλλα) ταινίας. Κατασχέθηκαν, τόσο η ταινία, όσο και η άδεια προβολής της. Οι δύο τεχνικοί υπέβαλαν μήνυση εναντίον της υπουργού Πολιτισμού και Επιστημών Μελίνας Μερκούρη και των μελών των δύο επιτροπών χαρακτηρισμού κινηματογραφικών ταινιών.
Πηνελόπη Πετσίνη
Πηγές – Βιβλιογραφία
- Έθνος 25/1/1984.
- Κινηματογραφικά Τετράδια, τχ. 1 (Μάιος ‘81).
- Κινηματογραφικά Τετράδια, τχ. 14-15 (Μάρτιος ‘84).
- Κινηματογραφικά Τετράδια, τχ. 16 (Ιούνιος ‘84).
- Christine Marran, Poison Woman: Figuring Female Transgression in Modern Japanese Culture. Minneapolis: University of Minnesota Press, 2007.
