ΤΟ ΚΟΥΡΔΙΣΤΟ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ – A Clockwork Orange (Stanley Kubrick, 1971)

Κατηγορία: Κινηματογράφος > Ξένες ταινίες

Σκηνοθεσία: Stanley Kubrick
Έτος α’ προβολής: 1971
Χώρα: ΗΠΑ | Μ. Βρετανία
Είδος: Δράμα | Επιστημονικής φαντασίας
IMDb: https://www.imdb.com/title/tt0066921/

Λογοκριτικά περιστατικά

1984
Προβολή λογοκριμένης κόπιας της ταινίας ΤΟ ΚΟΥΡΔΙΣΤΟ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ (Stanley Kubrick, 1971) υπό τον φόβο παρέμβασης του εισαγγελέα
Αιτιολογία: Βία
Είδος λογοκρισίας: Αυτολογοκρισία

Περιγραφή

Ενώ η προβολή της ταινίας ΤΟ ΚΟΥΡΔΙΣΤΟ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ διαφημίστηκε ότι αφορά έκδοση χωρίς περικοπές, μόνο το αθηναϊκό κοινό είδε την μη-λογοκριμένη κόπια· στην επαρχία προβλήθηκε η παλιά λογοκριμένη κόπια υπό το φόβο καταγγελιών και παρέμβασης του εισαγγελέα. Σύμφωνα με τα Κινηματογραφικά Τετράδια, στη Θεσσαλονίκη προβλήθηκε η παλιά λογοκριμένη εκδοχή από την οποία έλειπαν 7 λεπτά, μεταξύ των οποίων και το φινάλε.

«Kοροϊδία» χαρακτήρισε ο Μπάμπης Ακτσόγλου το γεγονός, τονίζοντας ότι:

«Οι Θεσσαλονικείς αιθουσάρχες φοβήθηκαν μια τυχόν επέμβαση του εισαγγελέα: εφόσον η ταινία δεν έχει τυχόν περάσει από τη λογοκρισία, ισχύουν ακόμα οι απαγορευτικές διατάξεις της χούντας! Κι επειδή το παράδειγμα της κατάσχεσης της ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ είναι σχετικά πρόσφατο, κανείς δεν τόλμησε να ριψοκινδυνεύσει με το ΚΟΥΡΔΙΣΤΟ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ».

Όπως σημείωνε χαρακτηριστικά ο Τύπος της εποχής, παρά τις διαβεβαιώσεις για κατάργηση της λογοκρισίας, οι αιθουσάρχες και διανομείς ήταν νομικά ακάλυπτοι μπροστά στην αυθαιρεσία των τοπικών εισαγγελικών και αστυνομικών αρχών, που με το πρόσχημα της πορνογραφίας μπορούσαν να κατάσχουν όποια ταινία ήθελαν.

Βασισμένη στο (επίσης απαγορευμένο) ομώνυμο βιβλίο του Anthony Burgess (1962), που αποτελούσε μια δυστοπική περιγραφή ενός κόσμου αναισθητοποιημένου στη βία, η ταινία αντιμετώπισε διεθνώς αρνητικές κριτικές και θεωρούνταν αμφιλεγόμενη λόγω των εξαιρετικά βίαιων σκηνών της. Στη Βρετανία, αφού κατηγορήθηκε ότι ενέπνευσε εγκληματικές πράξεις που αναπαρήγαγαν την αναπαριστώμενη σκληρή βία (ιδιαίτερα μία σκηνή βιασμού), κι ενώ tabloid εφημερίδες όπως η Sun, η Daily Telegraph και η Daily Mail την κατηγόρησαν επανειλημμένως ότι ευθύνεται για την έξαρση της νεανικής παραβατικότητας, ορισμένα Τοπικά Συμβούλια αρνήθηκαν να της δώσουν άδεια προβολής με την αιτιολογία ότι:

«(α) αποτελεί προσβολή του καλού γούστου ή της ευπρέπειας

(β) είναι πιθανό να ενθαρρύνει ή να υποκινήσει σε έγκλημα ή να οδηγήσει σε διατάραξη της δημόσιας τάξης

(γ) αποτελεί προσβολή για το κοινό αίσθημα».

Τελικά, με απόφαση του ίδιου του σκηνοθέτη αποσύρθηκε συνολικά από τους βρετανικούς κινηματογράφους και ξαναπροβλήθηκε μετά τον θάνατό του. Η ταινία κυκλοφόρησε με ορισμένες περικοπές στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ιαπωνία και την Αυστραλία, ενώ απαγορεύτηκε στη Νότια Αφρική και τη Βραζιλία.

Πηνελόπη Πετσίνη

Πηγές – Βιβλιογραφία