ΨΩΜΙ ΓΙΑ ΕΝΑ ΔΡΑΠΕΤΗ (Κώστας Ασημακόπουλος, 1967)

Κατηγορία: Κινηματογράφος > Ελληνικές ταινίες

Αγγλικός τίτλος: Bread for a Fugitive
Σκηνοθεσία: Κώστας Ασημακόπουλος
Έτος α’ προβολής: 1967
Είδος: Δράμα | Αντιστασιακή | Ιστορική
Παραγωγή: Κ. Ασημακόπουλος
IMDb: https://www.imdb.com/title/tt0237620/

Λογοκριτικά περιστατικά

20-10-1967
Αλλαγή τίτλων αρχής της ταινίας ΨΩΜΙ ΓΙΑ ΕΝΑ ΔΡΑΠΕΤΗ (Κώστας Ασημακόπουλος, 1967)
Αιτιολογία: Πολιτική | Αλλοίωση ελληνικής γλώσσας
Χαρακτηρισμός: ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΟΝ
Είδος λογοκρισίας: Λογοκρισία τίτλων | Θεσμική λογοκρισία | Προληπτική λογοκρισία
17-11-1967
Περικοπή σκηνής, διαλόγων και αλλαγή τίτλων αρχής της ταινίας ΨΩΜΙ ΓΙΑ ΕΝΑ ΔΡΑΠΕΤΗ (Κώστας Ασημακόπουλος, 1967)
Αιτιολογία: Πολιτική | Βία | Αλλοίωση ελληνικής γλώσσας
Χαρακτηρισμός: (2β) ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΝ
Είδος λογοκρισίας: Περικοπές σκηνών | Περικοπές διαλόγων | Λογοκρισία τίτλων | Θεσμική λογοκρισία | Προληπτική λογοκρισία

Περιγραφή

Το ΨΩΜΙ ΓΙΑ ΕΝΑ ΔΡΑΠΕΤΗ είναι αντιπολεμικό δράμα. Πραγματεύεται το σπάνιο στον ελληνικό κινηματογράφο θέμα της σχέσης των Ελλήνων με τους Ιταλούς στη διάρκεια της Κατοχής και της τύχης των Ιταλών στην Ελλάδα μετά τη ρήξη τους με τους Γερμανούς. Τον Οκτώβριο του 1967 η Πρωτοβάθμια Επιτροπή Ελέγχου χαρακτήρισε την ταινία ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΗ «λόγω θέματος, φόνων και βίαιων σκηνών» και ζήτησε την

Αντικατάσταση των άνευ τονισμού τίτλων της ταινίας», καθώς «οι τίτλοι – πρωταγωνιστές κ.τ.λ. – απεικονίζονται […] δια πεζών στοιχείων άνευ τονισμού και πνευμάτων.

Για την απαιτούμενη αντικατάσταση η Επιτροπή επικαλέστηκε πρόσφατο (Σεπτέμβριος 1967) έγγραφο του Γενικού Επιτελείου Στρατού (Γ.Ε.Σ.) – υπ. αριθ. Φ. 120.5./97/246943 – το οποίο εντοπίζει σε περιοδικά, εφημερίδες και άλλα έντυπα, καθώς και στις προθήκες ή πάνω από τις εισόδους καταστημάτων, την τάση να αναρτούνται διαφημιστικά συνθήματα ή κείμενα στα οποία «ενώ το περιεχόμενο αποδίδεται δια μικρών γραμμάτων της Αλφαβήτου, δεν τίθενται τόνοι και πνεύματα».

Το Γ.Ε.Σ. έχει σοβαράς ενδείξεις ώστε να θεωρηθή ότι η συνήθεια αύτη αποτελεί μέρος της εντέχνου κομ/στικής προπαγάνδας κατά της Ελληνικής γλώσσης, ίνα εξυπηρετήση την γενικωτέραν κομ/στικήν επιδίωξιν της αποκοπής και απομακρύνσεως του νέου Ελληνισμού υπό τας Ελληνοχριστιανικάς παραδόσεις.

Το Γ.Ε.Σ. συνιστούσε να ληφθούν μέτρα για την απαγόρευση χρησιμοποίησης κειμένων με μικρά γράμματα και χωρίς τονισμό σε όλων των ειδών τα έντυπα, ζητώντας επίσης να γίνει σύσταση στους διαφημιστές να μην παραποιούν την ελληνική γλώσσα. Η συγκεκριμένη διαταγή ζητήθηκε να εφαρμοστεί επίσης στο ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΠΛΟΙΟ (1966) του Αλέξη Δαμιανού, ενώ τέθηκε ως θέμα διερεύνησης και για τους τίτλους της μικρού μήκους ταινίας του Θόδωρου Αγγελόπουλου Η ΕΚΠΟΜΠΗ (1968).

Καθώς ο χαρακτηρισμός ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ζημίωνε οικονομικά την ταινία, ο παραγωγός της Κώστας Ασημακόπουλος προσέφυγε στη Δευτεροβάθμια Επιτροπή, όπου με τη διαπίστωση ότι «υπάρχει διάχυτον και έντονον το πνεύμα του ανθρωπισμού και του ιδεαλισμού πολύ κατάλληλον για την διαπαιδαγώγησιν των ανηλίκων» (Γρηγόριος Ζητρίδης), η ταινία χαρακτηρίστηκε τελικά ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ με τις ακόλουθες περικοπές, οι οποίες είναι ενδεικτικές της λογοκρισίας που υπέστη το θέμα της Αντίστασης τόσο στα προδικτατορικά χρόνια όσο και κατά τη διάρκεια της δικτατορίας:


1. Περικοπή της υποτυπώδους μάχης των ανταρτών εις το τέλος της ταινίας.

2. Να αφαιρεθή η λέξις «αντάρτες».

Μαρία Χάλκου

Πηγές – Βιβλιογραφία

  • ΓΑΚ – Κ.Υ., Αρχείο Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών, Αρχείο αδειών ταινιών.

Εικόνες – Αρχειακό υλικό